Ne postoji rana ili hirurški rez koji ne zarasta sa ožiljkom. Zbog toga iskusan hirurg kod zbrinjavanja povrede vodi računa o tome da svaka intervencija prođe sa što manje ožiljaka.

Ožiljci u plastičnoj hirurgiji

Piše: Prim dr Amela Karabeg - spec. plastične i rekonstruktivne hirurgije

Svako narušavanje integriteta kože ima za posljedicu stvaranje ožiljka. Ožiljci nastaju nakon povreda, opekotina i hirurških intervencija. Mogu biti manje ili više uočljivi. Sve osobe ne pokazuju istu sklonost ka stvaranju ožiljaka. Postoje i neke regije tijela sa većim rizikom od nastanka grubih (keloidnih) ožiljaka, npr. sternalna (na grudnoj kosti) regija, rame itd.

Ne postoji rana ili hirurški rez koji ne zarasta sa ožiljkom. Zbog toga iskusan hirurg kod zbrinjavanja povrede vodi računa o tome da svaka intervencija prođe sa što manje ožiljaka.

Zarastanje rane

Kada se radi o povredi staklom, sječivom, hirurškim nožem, ivice rezne rane su glatke , broj oštećenih epidermalnih ćelija je mali, rezultira malim ožiljkom i taj proces se zove primarno zarastanje rane. Ako se radi o velikim povredama kože kao što su duboke i obimne opekotine gdje ne postoji direktan kontakt ivica rane, stvara se granulaciono tkivo i taj proces se zove sekundarno zarastanje rane.

Nekoliko sati nakon povrede dolazi do stvaranja koaguluma krvi koji se osuši i stvori se krusta. Nakon 3-5 dana povećava se aktivnost fibroblasta a nakon 7 dana pojave se kolagena vlakna. Aktivnost fibroblasta i kolagena su u interakciji koja traje i do 1 god. i to sve dovodi do transformacije ožiljka u bijeli kolageni ožiljak.

Kandidati za korekciju ožiljka

Svaki pacijent koji nakon fizičke povrede, opekotina, akni i sl. posjeduje ožiljke na tijelu koji mu smetaju funkcionalno (npr. Ožiljak na laktu koji ograničava pokrete ispružanja ili savijanja podlaktice) kandidat je za korekciju ožiljka.

Korekcija ožiljka koji predstavlja funkcionalni problem u vidu kontraktura (ograničenih pokreta) koje ometaju pokrete dijelova tijela npr. šaka, najčešće su uspješne na obostrano zadovoljstvo i hirurga i pacijenta. Korekcija ožiljka koji su u zoni estetike, predstavljaju poseban problem. Naime, nijedan hirurg nema čarobni štapić koji može izbrisati ožiljak.

Tipovi ožiljka

Hipertrofični ožiljci čija je karakteristika da ostaju u granicama rane i kasnije pokazuju tendenciju smanjenja. U početku su crveni i sjajni a kasnije manji i svijetliji. Period njihovog sazrijevanja je od 18-24 mjeseca.

Keloidi predstavljaju poseban problem kod ljudi koji su im skloni. Radi se o ožiljcima koji prelaze ivice rane, bizarnih oblika i mogu nastati čak i nakon malih trauma (ubod igle, ogrebotina).

Metode liječenja

Neoperativne metode liječenja: Kompresivni tretman, silikonski gel (posebno u zarastanju opekotina) , ubrizgavanje lijekova u ožiljak kao što je Kenalog 1x mjesečno 4-6 mjeseci. Dolazi u obzir i terapija laserom, hidroterapija i interferon.

Operativne metode: hirurško uklanjanje postojećeg ožiljka, dermoabrazija. U novije vrijeme u upotrebi je samoljepljivi flaster od silikonskog gela kojim se rana pokriva nakon skidanja konaca i primjenjuje se 3-6 mjeseci. Nema efekta u tretmanu starih ožiljaka.

Tragovi na koži ostaju

Za ožiljke nastale nakon operacije i povreda nema potpunog rješenja. Hirurškim metodama i raznim preparatima zarasle rane mogu da se ublaže, ali rjetko da se potpuno brišu. U medicini ne postoji hirurška tehnika koja može ožiljak da učini nevidljivim. Ožiljak je u početku crven i to crvenilo se održava 6-12 mjeseci.

Rekonstrukcija pa estetika

Kada se koriguje deformitet, ožiljak i teška povreda sve se svodi prvo na uspostavljanje funkcije a onda i estetiku koja je krajnji rezultat. Primjer za to je slučaj pacijenta koji se obratio na našu polikliniku nakon amputacije prsta i uspješnog šivanja prsta (replantacija) i povratka 90 % funkcije sa željom da mu se koriguje ožiljak. A prst je imao "izgubljenim" tj. Amputiranim. Znači, i kod takvih povreda se mora puno voditi računa o izgledu ožiljaka.

Postoperativni tretman i konačan rezultat

Kao i kod svih ožiljaka, tako i nakon face liftinga, abdominoplastike, blefaroplastike, zahvata na grudima itd. pacijentima preporučujemo da ne izlažu ožiljak direktnim sunčevim zracima u prvih 6 mjeseci do godinu dana.

Strogo se sugerira zaštita od ultraviolentnog zračenja uz izbjegavanje ekspozicije, pomoć zaštitnih krema sa visokim zaštitnim faktorom (jer UV zračenje nepovoljno djeluje na prebojenost) , izbjegavanja solarijuma u periodu do 1 godine od nastanka ožiljka, mehanička zaštita ožiljka (flasteri) , zaštita odjećom. Čim rana zaraste koriste se specijalne kreme za ožiljke 2-3 mjeseca da bi se postigao željeni rezultat.

Sve zavisi od obima i karaktera ožiljka. Tamo gdje se uklanjaju stari ožiljci, treba biti jasno da se oni prije svega svode na najmanju moguću mjeru. Potpuno i bez tragova ni jedan ožiljak ne može biti izbrisan.